Budget Mol 2023: 'Investeringsprogramma in de remmen, zuinigheid op alle fronten'

De gemeenteraad Mol keurde maandag de budgetten voor 2023 goed. De geëxplodeerde energieprijzen, de fors gestegen loonkosten en de hogere grondstofprijzen  dwingen het gemeentebestuur tot stevig ingrijpen.

'Elke uitgave - van klein tot groot – namen we kritisch onder de loep', klinkt het in het Molse gemeentehuis.

'Het investeringsprogramma bleef intact, maar smeren we over een langere periode uit.

Dit betekent dat sommige grote investeringen - waaronder de renovaties van De Zwaan én ’t Getouw, alsook de bouw van een nieuw jeugdhuis – later worden uitgevoerd dan bij de start van de legislatuur voorzien.

Wat betreft de inkomsten behouden we onze belangrijkste belastingen – met name de aanvullende personenbelasting en de opcentiemen op de onroerende voorheffing – op hetzelfde niveau. Wel voorzien we een indexatie voor al onze overige belastings- en retributiereglementen.  

Na de financieel moeilijke coronajaren begon 2022 uiterst hoopvol voor onze financiële huishouding. De oorlog in Oekraïne verstoorde abrupt dit mooie plaatje. De energiecijfers explodeerden en de inflatie nam een hoge vlucht.

Enorme impact

Onze energiekosten voor onze gebouwen en de openbare verlichting verdubbelden bijna van 1,62 miljoen euro in 2021 naar 3,15 miljoen euro in 2022. Ook de komende jaren verwachten we gelijkaardige hoge energieprijzen. De vijf indexaties stuwden onze looncijfers omhoog van de voorziene 37,6 miljoen euro naar 38,8 miljoen euro in 2022 en van 37,9 miljoen euro naar 42,4 miljoen euro in 2023.

De stijgende prijzen voor goederen en diensten hebben nog meerdere effecten: alle aankopen voor onze dagelijkse werking werden duurder én we moeten nu en/of in de toekomst meer financiële middelen voorzien voor brandweer en politie. Ook zij werden – door het hoge aandeel personeelskosten – getroffen door de snel opeenvolgende indexaties. 

Meteen ingrijpen

Al in de loop van 2022 grepen we in. Om onze dienstverlening en beleidsvoering op talrijke fronten te behouden volgens de gestelde ambities, waren naakte ontslagen uitgesloten.

Dankzij deze beslissing kunnen we als gemeentebestuur ook in deze moeilijke maatschappelijke tijden blijven inzetten op onder andere kinderopvang, armoedebestrijding en de werking van onze sociale dienst, ondersteuning van ouderen en personen met een beperking, gemeenschapsvorming, geestelijke gezondheid, jeugdwelzijn, ondersteuning van onze jeugd- en sportclubs en lokale economie. Alle subsidies blijven onaangeroerd. Alle socio-culturele verenigingen, jeugd- en sportclubs kunnen blijven rekenen op onze ondersteuning.

Nieuwe aanwervingen, tijdelijke contracten en pensioneringen werden wel kritisch onder de loep genomen. Alle uitgaven ondergingen op alle niveaus van de organisatie een kritische toets: zijn ze nodig en noodzakelijk?

Om de energiekosten in te perken, ondernamen we verschillende energiezuinige ingrepen.  Als we rekening houden met een klimaatcorrectie, dan daalde het elektriciteitsverbruik in ’t Getouw met 30 procent. Ons gasverbruik zakte met 37 procent.'

Inkomsten- en uitgavenval

Op termijn vertalen de algemene loonindexaties in een graduele verhoging van de inkomsten. Zo stijgen onze inkomsten op vlak van aanvullende personenbelasting en de opcentiemen op de onroerende voorheffing met een gelijkaardige groeivoet mee. Deze inkomstengroei verloopt evenwel met een vertraging van één à twee jaar. Dit betekent dat de jaren 2023 en 2024 zich aankondigen als financieel uiterst moeilijk. In de jaren nadien hopen we opnieuw in rustiger vaarwater te komen.

Budget 2023

Naast de zware tegenvallers kunnen we voor het budget van 2023 gelukkig ook rekenen op enkele opstekers. De federale overheid voorziet voor 2023 eenmalig een hogere uitbetaling van de aanvullende personenbelasting (+ 2,4 miljoen euro). Ook de Vlaamse overheid beloofde in deze moeilijke periode een bijkomende financiering voor 2023 (0,43 miljoen euro), 2024 (0,57 miljoen euro) en 2025 (0,69 miljoen euro).

Om onze uitgaven maximaal te temperen werkten onze diensten de afgelopen maanden een besparings- en inkomstenprogramma uit met meer dan 200 actiepunten. De actiepunten variëren van verhoogde tarieven voor Kids-ID en e-ID, over het afschaffen van onze jaarlijkse kerstmarkt tot en met het tweejaarlijks organiseren van Mol Feest. Wél lieten we alle subsidies aan verenigingen en organisaties onaangeroerd. Ook zij hadden het in de coronajaren financieel zeer moeilijk, waardoor we onze jaarlijkse financiële ondersteuning absoluut willen behouden.

Voor 2023 ramen we de uitgaven van onze dagelijkse werking op 75,7 miljoen euro. De ontvangsten bedragen 80,2 miljoen euro. We willen komend jaar voor 17,5 miljoen euro (netto 15,5 miljoen, dankzij 2 miljoen euro subsidies) investeren. We gaan in 2023 een lening van 15,9 miljoen euro aan.

Talrijke beslissingen in Mol

'- We indexeren tal van retributie- en belastingsreglementen. Dit geldt onder andere voor de belastingen en/of retributies op afgifte van administratieve stukken (eID, KidsID, reispaspoorten,…), bank- en financieringsinstellingen, DIFTAR (kilogramtarief voor ophaling restafval stijgt van 0,24 naar 0,26 euro/kg) en overige afvaltarieven, inname openbaar domein, leegstand van gebouwen en woningen, nachtwinkels, omgevingsvergunningsaanvragen, huis-aan-huisverspreiding van reclamebladen, compostbakken, …

- We verhogen onze parkeertarieven op 1 februari 2023. Het algemene uurtarief stijgt van 0,7 naar 0,8 euro per uur. De tarieven op de centrale winkelas gaan naar 1,1 euro voor het eerste uur (vroeger 1 euro) en 1,5 euro voor het tweede uur (vroeger 1,4 euro). Met deze tarieven behoren we nog steeds tot de goedkoopste winkellocaties binnen de groep van gelijkaardige steden en gemeenten. In de toekomst zullen onze parkeertarieven automatisch worden aangepast aan de index, een automatisme dat nog niet was ingevoerd.

Ook de tarieven voor de bewonerskaarten indexeren we. De jaarlijkse kost voor de eerste kaart stijgt van 50 euro naar 55,60 euro. Een tweede kaart kost jaarlijks 83,50 euro in plaats van 75 euro.

- We organiseren voortaan tweejaarlijks Mol Feest. Volgende zomervakantie was Mol Feest sowieso een moeilijk verhaal door de geplande realisatie van een Groen Hart voor MooiMol in deze omgeving. Voor het Groen Hart voorzien we de heraanleg van het Rondplein, de horecazone van de Corbiestraat en het Santo Tomasplein.

Dit betekent bijgevolg dat Mol Feest in 2023 niet plaatsvindt, voor 2024 voorzien we opnieuw een vertrouwde editie met een muzikaal topprogramma.

- We organiseren niet langer een jaarlijkse kerstmarkt. Door de coronacrisis moesten we dit evenement in 2020, 2021 en 2022 al noodgedwongen annuleren. Na een kritische analyse evalueren we dit evenement als te kostelijk qua financiële investering en personeelsinzet. Wel zal de dienst toerisme jaarlijks een stemmig en sfeervol alternatief uitwerken dat meerdere weken loopt.

Daarnaast zetten we via investeringen sterk in op structurele toeristische projecten, waaronder het nieuwe toeristisch belevingscentrum in het oud-gemeentehuis, de Vijftien Kapellekens en de Put van Rauw. Meer info lees je hieronder in het investeringsprogramma.

- Ook het kinderfeest Alles Kids verdwijnt. Wél zetten we extra financiële middelen in voor de organisatie van de jaarlijkse Buitenspeeldag én renoveren we de atletiekpiste op Den Uyt (investering van 0,4 miljoen euro).'

Investeringsprogramma

'Een belangrijk deel van onze uitgaven gaat naar investeringen. Om deze investeringen te financieren sluiten we leningen af. Door de stijgende intrestvoeten hebben deze leningen een grotere impact op onze financiën.

Daarnaast stegen ook de bouwkosten met zo’n 30 procent waardoor de aanvankelijke ramingen voor investeringen in gebouwen en wegen moeten worden bijgesteld. Tijdens de besparingsoefening werd ook het investeringsprogramma bijgestuurd, waarbij sommige grote investeringen later worden uitgevoerd. We voeren voor onze gebouwen de energietransitie door en investeren bijkomend in zonnepanelen en energiezuinige stookinstallaties. Zo brengen we onze energiekosten zo snel mogelijk onder controle.

Hieronder vind je de actuele totaalbedragen voor de belangrijkste investeringen voor  de periode 2022-2025:

- Het structurele jaarlijkse onderhoud, de vernieuwing en aanleg van wegen, fietspaden en voetpaden: verlaagd van 5 naar 3,9 miljoen euro

- Realisatie dienstverleningsconcept op welzijnssite Ten Hove (start bouwwerken 2024, 4,3 miljoen euro), inclusief Huis van het Kind en een ondergrondse publieke parking (start 2023)

- Uitbouw van school Heidehuizen tot een volwaardige school: 2,8 miljoen euro (start realisatie 2024 in plaats van 2023). Voor 2023 voorzien we de nodige studie- en ontwerpkosten (0,1 miljoen euro)

- Vernieuwing van het gemeentelijk wagenpark: 2,3 in plaats van 3 miljoen euro

- Investeringstoelage politiezone Balen-Dessel-Mol: 1,9 in plaats van 2,2 miljoen euro.

-  Vernieuwingen ICT: 1,4 in plaats van 1,5 miljoen euro

- Riolerings- en wegeniswerken Sint-Apollonialaan met gescheiden fietspaden: 2,2 miljoen euro (verwacht financieel zwaartepunt in 2023)

- Riolerings- en wegenisproject Centrum-West met fietsvoorzieningen: 2,1 miljoen euro (werken gestart in najaar 2022)

- Renovatie van ’t Getouw inclusief nieuw dienstverleningsconcept en vernieuwde bibliotheek: (studie- en ontwerpkosten 0,32 miljoen euro in 2023 en 2024, uitvoering voorzien na 2025)

- Gescheiden fietspaden N136 tussen baileybruggen en Postel: budgetten realisatie verschoven (start ten vroegste in 2025, grondinnames nog steeds niet afgerond)

- Renovatie van oud-gemeentehuis en inrichting van nieuw toeristisch onthaalcentrum: 2,8 miljoen euro (start werken begin 2023)

- Vernieuwing en uitbreiding kinderclub buitenschoolse kinderopvang in Rauw: 1,3 miljoen euro (uitvoering van project gestart in voorjaar 2022, oplevering in 2023)

- Sanering gronden binnen het project voor de sportsite in Donk: 2,6 miljoen euro (voorlopig bedrag voorzien, studiebureau werd eind 2022 aangesteld voor snelle voortgang en verdere uitwerking project in 2023, realisatie voorzien vanaf 2024)

- Nieuwbouw jeugdhuis Tydeeh: 1,9 miljoen euro (start van de werken voorzien in 2025, voor 2024 voorzien we de nodige studie- en ontwerpkosten)

- Vernieuwing kinderclub buitenschoolse kinderopvang in Sluis: 1,2 miljoen (uitvoering gestart in 2022, oplevering in de loop van 2023)

- Herwaardering omgeving Vijftien Kapellekens: 0,4 miljoen euro (realisatie in 2023 en 2024)

- Opwaardering omgeving Put van Rauw: 0,4 miljoen euro (realisatie in 2023 en 2024)

- Energiebesparing door plaatsen van zonnepanelen: 0,6 miljoen euro (realisatie in 2023 en 2024)

- Energiebesparing door vernieuwen van stookinstallaties: 1,2 miljoen euro (realisatie in 2023, 2024 en 2025).

'Ondanks de crisis blijven we de komende jaren dus investeren, al volgen de meeste investeringsprojecten een trager ritme. In combinatie met de besparingen op onze werking en extra inkomsten leidt dit tot een positieve autofinancieringsmarge van 57.016 euro in 2025. Dit cijfer moet positief zijn en bewijst onze gezonde financiële toestand.

Beleidsvisie

'Vanuit de slagzin ‘Samen maken we #MooiMol’ presenteerden we eind 2019 een ambitieus meerjarenprogramma. Jaarlijks wordt dit bijgestuurd afhankelijk van maatschappelijke en financiële evoluties. De volledige tekst van het meerjarenplan lees je op www.gemeentemol.be/derde-aanpassing-meerjarenplan-2020-2025.'